- To wręcz jedyne stanowisko między Warszawą a Wiedniem, by nawiązać do pierwszego szlaku kolejowego w Królestwie Polskim, biegnącego w pobliżu przez Myszków – Zawiercie – Łazy – mówi Grzegorz Cekus, nadleśniczy Nadleśnictwa Siewierz.

Odwołanie się do historii jest jak najbardziej uzasadnione. Kiedy w połowie XIX w. Żółw błotny (Emys orbicularis) Długość pancerza: 12 – 38 cm (rzadko jednak przekracza 20 cm) Masa: ok. 1 kg Długość życia: 40-60 lat. Niektóre źródła mówią, że nawet ponad 100 lat, ale tak naprawdę trwa weryfikacja tych danych. Samce dojrzewają wcześniej od samic i zazwyczaj są od nich mniejsze.

oddawano do użytku kolej warszawsko-wiedeńską, jedyny przedstawiciel żółwi w Polsce występował w naturze powszechnie. Dziś jest pod ścisła ochroną, wpisany do czerwonej księgi gatunków zagrożonych wyginięciem.

Obiekt do którego wypuszczone zostaną żółwie spełnia wszystkie niezbędne wymagania. Oczko wodne ma maksymalną głębokość 2 m zapewniającą bezpieczne przetrwanie przez żółwie zimy, otoczenie nawiązuje do naturalnych ekotonów wodno-lądowych, obiekt jest zabezpieczony przed ewentualnymi „ucieczkami”  żółwi oraz umożliwia prowadzenie obserwacji przez odwiedzających.

Gady pochodzą z warszawskiego ZOO i zostaną przywiezione przez herpetologów w specjalistycznych pojemnikach transportowych.

Równocześnie trwają poszukiwania dogodnego miejsca do naturalnej introdukcji żółwia błotnego w Nadleśnictwie Siewierz. Jeśli plan się powiedzie, za kilka lat jest szansa na stworzenie stanowiska tego gatunku na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach w województwie śląskim.

W ubiegłym roku Siewierz odwiedził herpetolog Adam Hryniewicz z warszawskiego ZOO, który prowadzi program reintrodukcji W 2002 r. wydano dwie monety okolicznościowe o nominałach 2 i 20 zł z serii: Zwierzęta Świata, na których awersie widnieją wizerunki żółwia błotnego. Dwudziestozłotówkę wybito w srebrze. żółwi na Mazowszu. Hryniewicz podkreśla, że inicjatywa Siewierza jest cenna, bo leśnicy chcą się podjąć zadania, którego efekty będzie można obserwować najwcześniej za kilkadziesiąt lat.

- Niestety, sponsorzy wykładając pieniądze, zazwyczaj oczekują szybkiego sukcesu. Tymczasem biologia żółwia błotnego jest taka, że potomstwa a więc pewności, że udało się przywrócić gatunek środowisku można spodziewać się najwcześniej po 18-20 latach. Tyle bowiem trwa osiągnięcie przez nie dojrzałości płciowej – mówi.

O trudnościach w introdukcji żółwia świadczy fakt, że w ciągu 32 lat trwania programu na Mazowszu udało się zwrócić środowisku 700 osobników. Wiosną 2018 r.  zostało zasiedlone przez żółwie pierwsze z wytypowanych miejsc w Nadleśnictwie Garwolin.

- Będę powtarzał to do znudzenia. W wypadku Nadleśnictwa Siewierz też chodzi o reintrodukuję, bo kiedyś na tych terenach żółw ten występował. A kiedy pytają mnie, dlaczegom akurat chcemy żółwie, pół żartem odpowiadam, że to idealne zwierzę dla mojego nadleśnictwa. Spokojne, niekłopotliwe z punktu widzenia gospodarki leśnej. Nie wchodzi w szkodę rolnikom, nie niszczy upraw i co najważniejsze nie przenosi ASF. Dlatego bezpiecznie możemy dokonać wypuszczenia żółwi publicznie, zapraszając nie tylko przyrodników, leśników czy media, ale także mieszkańców – śmieje się nadleśniczy Cekus.

Gatunek od 1996 r. na czerwonej liście IUCN a w polskiej Czerwonej Księdze od 2001 r. Największe ostoje tego gada w Polsce znajdują się m.in. w Sobiborskim Parku Krajobrazowym – rezerwat przyrody Żółwiowe Błota; Poleskim Parku Narodowym, Drawieńskim Parku Narodowym, Parku Narodowym „Bory Tucholskie”, Kozienickim Parku Krajobrazowym, Zaborskim Parku Krajobrazowym, Puszczy Augustowskiej, rezerwacuie przyrody Jezioro Orłowo Małe, Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka, Puszczy Rzepińskiej – Ilanka, okolicy Chojnika w powiecie ostrowskim oraz okolicy Szczecina, rezerwacie przyrody „Ostoja Żółwia Błotnego” w gminie Osieczna koło Leszna i rezerwacie Przyrody „Borowiec” w gminie Przyłęk, a także u ujścia rzeki Drwęcy do Wisły (okolice Torunia).
Na stałe monitorowanych jest 10 stanowisk w Polsce.

*Zdjęcia: Maciek Rębiś, Janusz Holuk, Mieczysław Kurowski, Adam Hryniewicz, Adam Kotowicz, Archiwum Nadleśnictwa Siewierz