Asset Publisher Asset Publisher

Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Beskidu Śląskiego”

Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Beskidu Śląskiego” powstał jako jeden z pierwszych siedmiu takich obiektów w Polsce. Został powołany do życia Zarządzeniem nr 30 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z 19.12.1994 r. Obecnie funkcjonuje już 25 takich obiektów.

Obejmuje swym zasięgiem cztery nadleśnictwa: Bielsko, Ustroń, Węgierska Górkę i Wisłę, rozpościerające się w najbardziej na zachód wysuniętej części Karpat, pomiędzy Bramą Morawską a Doliną rzeki Soły. W skład Beskidu Śląskiego wchodzą trzy pasma górskie: Czantorii i Stożka, Baraniej Góry oraz Skrzycznego, Klimczoka i Błatniej. Ponadto, w skład LKP „Lasy Beskidu Śląskiego” wchodzi fragment Beskidu Żywieckiego z masywem Romanki oraz niewielki fragment Beskidu Małego. Północną część LKP stanowi Pogórze Cieszyńskie i Wodzisławsko-Wilamowickie. Obszar LKP leży w dorzeczu Wisły, od północnego-zachodu, poprzez Olzę, w dorzeczu Odry, zaś od południowego-zachodu, poprzez Potok Czadeczka, w dorzeczu Dunaju.

Podstawowe cele utworzenia LKP „Lasy Beskidu Śląskiego” to:

  • wszechstronne rozpoznanie stanu biocenoz górskich oraz dynamiki zachodzących w nich zmian;
  • trwałe zachowanie lub odtwarzanie naturalnych walorów lasów górskich;
  • Łączenie trwałej gospodarki leśnej z aktywną ochroną przyrody;
  • promowanie wielofunkcyjnej oraz zrównoważonej gospodarki leśnej;
  • prowadzenie prac badawczych i doświadczalnictwa leśnego dla wypracowania wniosków możliwych do wykorzystania przede wszystkim w rejonach górskich;
  • prowadzenie szkoleń Służby Leśnej oraz rozwijanie edukacji przyrodniczo-leśnej społeczeństwa.

Specyfiką drzewostanów beskidzkich jest nadal duży udział świerka o obniżonej zdrowotności w wyniku oddziaływania zanieczyszczeń przemysłowych, chorób grzybowych i szkodliwych owadów.

Możliwość uprawiania sportów zimowych i całorocznej turystyki pieszej przyciąga rzesze turystów nie tylko z konurbacji Górnośląskiej, ale również z całego kraju. Stwarza to okazję do szerokiej prezentacji proekologicznej polityki leśnej, a w jej ramach idei LKP. Jedną z przesłanek powołania LKP „Lasy Beskidu Śląskiego” było stworzenie możliwości lepszej i skuteczniejszej ochrony i restytucji walorów przyrodniczo-leśnych, do których należą:

  • tereny źródliskowe Wisły;
  • potoki Białej i czarnej Wisełki;
  • zbiorowiska leśne o charakterze naturalnym w rezerwatach przyrody „Barania Góra”, „Czantoria”, „Stok Szyndzielni”, „Jaworzyna”;
  • fragmenty naturalnej świerczyny górnoreglowej w rezerwacie „Romanka”;
  • drzewostany z wysokoprodukcyjnym ekotypem świerka istebniańskiego w Nadleśnictwie Wisła;
  • cenne drzewostany nasienne buka pospolitego w Nadleśnictwie Bielsko;
  • obszary północno-zachodniej części Nadleśnictwa Ustroń stanowiące fragment Bramy Morawskiej, będące miejscem wędrówki z południa Europy wielu gatunków roślin i zwierząt na teren Polski.

W Beskidzie Śląskim występują duże chronione ssaki: niedźwiedź, ryś i wilk. Dobre warunki do życia znajdują tu również rzadkie gatunki nietoperzy: podkowiec mały, nocek orzęsiony, nocek duży, nocek Bechsteina oraz mopek Barbastella. Pasma Baraniej Góry i Romanki są ostoją głuszca. Teren LKP zasiedla także największa sowa - puchacz. Gromadę płazów reprezentują m.in.: salamandra plamista, traszka  karpacka, traszka grzebieniasta, kumak górski. Występuje tu również rzadki gatunek chrząszcza - biegacz urozmaicony.

Wśród rosnących tu drzewostanów, wyróżniono fitocenozy leśne:

  • w piętrze pogórza: grąd subkontynentalny, nadrzeczną olszynę górską, olszynę bagienną, podgórski łęg jesionowy;
  • w reglu dolnym: żyzną buczynę karpacką, karpackie jaworzyny miesiącznicowe, kwaśną buczynę górską, dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy, jaworzynę karpacką, bory i lasy bagienne;
  • w reglu górnym: acydofilną świerczynę górnoreglową.

O bogactwie roślin runa leśnego świadczą liczne płaty orlika pospolitego, parzydła leśnego, ciemiężycy białej, zespoły roślinne z wieloma gatunkami storczykowatych i liliowatych, naparstnicy wielokwiatowej, śnieżyczki przebiśnieg, bluszczu, widłaków goździstego i jałowcowatego, barwinka, kopytnika, marzanki wonnej, pomocnika baldaszkowatego, goryczki trojeściowej i krzyżowej. Na szczególną uwagę zasługuje tocja karpacka oraz endemit Karpat Zachodnich tojad mocny morawski. Paprocie reprezentują m.in. podrzeń żebrowiec, paprotka pospolita i pióropusznik strusi. Z chronionych gatunków drzew i krzewów swoje stanowiska mają cis, w rezerwacie Zadni Gaj, oraz wawrzynek wilczełyko i kalina koralowa.

Celem reintrodukcji głuszca w Beskidach, w 2002 roku Nadleśnictwo Wisła rozpoczęło wolierową hodowlę tych kuraków. Młode głuszce, corocznie zasilają naturalną populację tego gatunku w Beskidzie Żywieckim i Morawsko-Śląskim, a także służą do restytucji tego gatunku w Borach Dolnośląskich (Nadleśnictwo Ruszów) i w Beskidzie Sądeckim (Nadleśnictwo Nawojowa). Ponadto głuszce były nabywane przez inne hodowle, zarówno działające w Polsce (Leżajsk, Kadzidłowo, Głęboki Bród) jak i w innych krajach - Litwa, Ukraina, RFN, Czechy i Słowacja.

Całość lasów na terenie LKP ma status lasów ochronnych, wśród których największy udział mają lasy uszkodzone przez przemysł (100%) oraz lasy wodochronne (30%).

Głównymi zagrożeniami dla trwałości lasu są:

  • choroba opieńkowa w świerczynach;
  • szkody od okiści i silnych wiatrów;
  • masowe pojawy szkodliwych owadów liściożernych i podkorowych (głównie kornika drukarza);
  • emisje przemysłowe - 35% lasów znajduje się w I strefie tzw. słabych uszkodzeń przemysłowych, pozostałe 65% w II strefie – średnich uszkodzeń przemysłowych.

Leśny Kompleks promocyjny „Lasy Beskidu Śląskiego” jest miejscem badań naukowych prowadzonych przez Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Instytut Badawczy Leśnictwa, Uniwersytet Śląski w Katowicach oraz Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

Funkcje społeczne lasów realizowane są m.in. przez ich szerokie udostępnianie dla potrzeb turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych. W tym celu utrzymywane są różnorodne urządzenia i obiekty: szlaki turystyczne, rowerowe, ścieżki spacerowe, dydaktyczne, wyciągi i trasy narciarskie, miejsca odpoczynku, punkty informacji turystycznej.

Dla potrzeb edukacyjnych powstał na bazie OSW w Ustroniu-Jaszowcu, Regionalny Leśny Ośrodek Edukacji Ekologicznej, z pełnym zapleczem hotelowo-szkoleniowym. W terenie działa Izba Leśna na Przysłupiu, Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Istebnej - Dzielcu - Muzeum świerka istebniańskiego w Wyrchczadeczce oraz Ośrodek Wolierowej Hodowli Głuszca - w Nadleśnictwie Wisła, Izba Edukacji Ekologicznej w Bielsku - Wapiennicy w Nadleśnictwie Bielsko, zaś w Nadleśnictwie Węgierska Górka działa Izba Edukacyjna na bazie adaptacji wybranych pomieszczeń na cele edukacyjne. Tym samym każde z nadleśnictw LKP dysponuje swoja profesjonalną bazą edukacyjno-szkoleniową.

Na obszarze nadleśnictw LKP „Lasy Beskidu Śląskiego” funkcjonują ścieżki edukacji przyodniczo-leśnej, których jest obecnie 16. Powstały staraniem i nakładem środków własnych nadleśnictw. Nadleśnictwa wydały foldery opisujące przebieg tras poszczególnych ścieżek, a do dyspozycji wycieczek zbiorowych lub indywidualnych zwiedzających służą w każdej chwili, wyznaczeni do prowadzenia edukacji w terenie, wyszkoleni pracownicy nadleśnictw.

Organem doradczym i opiniodawczym Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych jest Rada Naukowo-Społeczna, powołana przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, w zakresie której jest inicjowanie i ocena realizacji działań podejmowanych w LKP. W skład Rady wchodzą przedstawiciele świata nauki, samorządów, pozarządowych organizacji ekologicznych, mediów, ochrony środowiska, przemysłu drzewnego, RDLP w Katowicach.

W obecnym składzie Rada powołana została na okres 5 lat t.j. na okres 2023-2027.